Soruşturmalar kapsamında dalga dalga düzenlenen operasyonlarla aralarında belediye başkanlarının da bulunduğu onlarca kişi tutuklandı, yüzlerce kişi gözaltına alındı.
Operasyonlar devam ediyor.
Peki gelinen aşamada CHP'li belediyelere yönelik hangi soruşturmalar yürütülüyor? Bugüne kadar kaç kişi gözaltına alındı? Kim, neden tutuklandı? Etkin pişmanlıkla ilgili neler biliniyor?
HANGİ SORUŞTURMALAR VAR?
BBC Türkçe'nin; konuyla ilgili çıkan haberler, savcılık açıklamaları, emniyet ve savcılık ifadeleri ile siyasetçilerin demeçlerinden derlediği bilgilere göre CHP'li belediyeleri veya belediye çalışanlarını ilgilendiren 10'dan fazla soruşturma bulunuyor.
Bunların arasında en fazla dikkat çekenler, İBB'ye yönelik "yolsuzluk" ve iş insanı Aziz İhsan Aktaş'ın elebaşılığını yaptığı öne sürülen "suç örgütüyle" ilgili soruşturmalar.
Bunun dışında irili ufaklı farklı soruşturmalar da bulunuyor ve operasyonlar artık İstanbul dışında da gerçekleştiriliyor.
Belediyelerle ilgili soruşturmalar şunlar:
İBB'YE YÖNELİK 'YOLSUZLUK' SORUŞTURMASI
Bu, mevcut soruşturmalar arasındaki en kapsamlı soruşturma gibi görünüyor.
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı'nın yürüttüğü bu soruşturmada, "Ekrem İmamoğlu'nun elebaşılığı yaptığı örgütün birçok ihaleye fesat karıştırdığı, hayali ihalelerle kamu kurumu zararına dolandırıcılık faaliyetleri gerçekleştirdiği" iddia ediliyor.
İmamoğlu hem emniyet hem de savcılık ifadelerinde "tüm isnatları şiddetle reddettiğini" söyledi.
Savcılık, iddia edilen örgütün liderliğini ise Murat Ongun'un yaptığını öne sürüyor.
Ongun da tüm iddiaları reddediyor.
İBB ve iştiraklerinde görevli olup gözaltına alınan birçok kişi bu soruşturma kapsamında yargılanıyor.
Son olarak Beyoğlu Belediye Başkanı İnan Güney bu soruşturma kapsamında 15 Ağustos'ta gözaltına alındıktan sonra, 18 Ağustos'ta 16 kişiyle birlikte tutuklandı.
AZİZ İHSAN AKTAŞ SORUŞTURMASI
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı'nın yürüttüğü bu soruşturmada, Aktaş'ın elebaşılığını yaptığı öne sürülen "suç örgütünün", belediye başkanları ile belediyelerin üst düzey yöneticilerine rüşvet vererek ihaleleri organize ettiği iddia ediliyor.
Bu soruşturma ilk kez Ocak ayında Beşiktaş Belediyesi'ne düzenlenen operasyonla gündeme geldi.
Aktaş önce tutuklandı, sonra etkin pişmanlıktan yararlanarak adli kontrol şartıyla tahliye edildi.
Soruşturma kapsamında yeni beyanlarla yeni operasyonlar düzenleniyor.
Son olarak 29 Temmuz'da farklı illerde 20'den fazla kişi gözaltına alındı.
'TERÖR' SORUŞTURMALARI
İstanbul merkezli yürütülen iki "terör" soruşturmasında, 31 Mart 2024 yerel seçimlerindeki "kent uzlaşısı" önemli yer tutuyor.
Soruşturmalardan biri kapsamında, 11 Şubat'ta İstanbul'daki dokuz CHP'li ilçe belediyesine yönelik düzenlenen operasyonda çok sayıda kişi gözaltına alındı.
Aralarında Ataşehir ve Kartal belediye başkan yardımcıları ile Üsküdar, Beyoğlu, Adalar, Şişli, Sancaktepe, Tuzla ve Fatih'teki bazı belediye meclis üyelerinin de bulunduğu 10 kişi tutuklandı.
Hazırlanan iddianamede sanıkların Halkların Demokratik Kongresi (HDK) mensubu olarak "PKK ile bağları olduğu" iddia edildi.
Yine İstanbul merkezli ikinci soruşturmada ise "kent uzlaşısı", "PKK'nın metropol illerde etkinliğini artırmasını hedefleyen bir faaliyet olarak tanımlanıyor ve bu kapsamda soruşturma yürütüyor.
Şüphelilere "PKK'ya yardım etmek" suçlaması yöneltiliyor.
19 Mart sürecinde Ekrem İmamoğlu, bu soruşturma kapsamında da gözaltına alındı ancak "yolsuzluk" soruşturmasında tutuklandığından bu soruşturmada tutuksuz yargılanmasına karar verildi.
Yine bu soruşturmada gözaltı işlemi yapılan İBB Genel Sekreter Yardımcısı Mahir Polat ve Şişli Belediye Başkanı Resul Emrah Şahan tutuklandı.
Polat daha sonra sağlık gerekçeleriyle serbest bırakıldı.
Bu kişiler de haklarındaki tüm suçlamaları reddediyor.
Bu arada ayrıca, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından, görevden alınan Esenyurt Belediye Başkanı Ahmet Özer'in "silahlı terör örgütüne" üye olmak suçlamasıyla yargılandığı soruşturma da yürütüldü.
Soruşturma kapsamında mart ayında hazırlanan iddianame kabul edildi.
Özer, davanın 14 Temmuz'daki duruşmasında tahliye edildi.
BEŞİKTAŞ BELEDİYESİ'YLE İLGİLİ 'YOLSUZLUK' SORUŞTURMASI
Bu, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca, Beşiktaş Belediyesi Kültür ve Sosyal İşleri Müdürlüğü'nün 2019 yılındaki 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı kutlamaları için doğrudan temin yöntemiyle yapılan alım hakkındaki ihbar üzerine başlatılan soruşturma.
Soruşturma kapsamında aralarında belediye yöneticilerinin de bulunduğu bazı kişiler gözaltına alındı ve üç kişi tutuklandı.
BÜYÜKÇEKMECE BELEDİYESİ'NE YÖNELİK 'YOLSUZLUK' SORUŞTURMASI
Büyükçekmece Belediyesi'yle ilgili yolsuzluk soruşturmasında inşaat ve iskan alanlarında "rüşvet almak" ve "rüşvet vermek" suçlamaları yer alıyor.
Belediye Başkanı Hasan Akgün bu soruşturmada tutuklandı.
Hakkındaki iddiaları reddeden Akgün, "Ne şahsım ne de yakınlarım herhangi bir daire devri veya maddi menfaat sağladı" dedi.
Yerine seçilen başkanvekili Ahmet Şahin ise bir süre sonra İBB'ye yönelik "yolsuzluk" soruşturması kapsamında tutuklandı.
Şahin tüm iddiaları reddetti.
BEYKOZ BELEDİYESİ'YLE İLGİLİ SORUŞTURMA
Bu, Beykoz Belediyesi'yle ilgili, "ihaleye fesat karıştırma" ve "suç işlemek amacıyla örgüt kurma, üyelik ve yardım" suçlamalarını içeren soruşturma.
Soruşturma kapsamında Beykoz Belediye Başkanı Alaattin Köseler tutuklandı.
Hakkındaki suçlamaları reddeden Köseler, "Eylemimden dolayı herhangi bir kamu zararı gerçekleşmemiştir. Bunlar tamamen uydurma şeylerdir" dedi.
İlerleyen süreçte Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı iddianame hazırladı.
Davanın ilk duruşması 3-4 Eylül'de görülecek.
ŞİLE BELEDİYESİ'YLE İLGİLİ SORUŞTURMA:
İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı Terör ve Örgütlü Suçlar Soruşturma Bürosunca, Şile Belediyesi'ne yönelik soruşturmada, "suç işlemek amacıyla örgüt kurma", "irtikap", "rüşvet" ve "ihaleye fesat karıştırma" suçlamaları yer alıyor.
Belediye Başkanı Özgür Kabadayı bu soruşturmada tutuklandı.
Kabadayı ifadelerinde suçlamaları kabul etmedi ve "Asla yasa dışı bir işleme imza atmadım" dedi.
KARTAL BELEDİYESİ'YLE İLGİLİ 'GÖREVİ KÖTÜYE KULLANMA' SORUŞTURMASI
Soruşturma, Kartal Belediyesi ile ilgili "ihale yolsuzluğuna" dair iddialara dayanıyor.
Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı Özel Soruşturma Bürosu tarafından hazırlanan iddianamede, 2019 ile 2021 yılları arasında belediyeye ait 44 adet taşınmazın ihale kanununa aykırı olarak kiraya verildiği öne sürülüyor.
Kartal Belediye Başkanı Gökhan Yüksel'in de aralarında bulunduğu 19 şüpheli hakkında, zincirleme şekilde görevi kötüye kullandıkları iddiasıyla 10 aydan 3 yıl 6 aya kadar hapis cezası isteniyor.
Belediyeden yapılan açıklamada ise bilirkişi inceleme talebine rağmen iddianamenin mülkiye müfettişi raporu doğrultusunda hazırlandığı belirtildi.
İZMİR'DEKİ 'YOLSUZLUK' SORUŞTURMALARI
İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı'nın yürüttüğü iki ayrı "yolsuzluk" soruşturması bulunuyor.
Bunlardan biri, İzmir Büyükşehir Belediyesi iştiraki İZBETON AŞ'de, taşeron şirketler eliyle "yolsuzluk" yapıldığı iddiasıyla ilgili soruşturma.
İkincisi ise daha çok "kooperatif" soruşturması olarak biliniyor.
Bu ikinci soruşturmada, İzmir'in bazı bölgelerinde kat karşılığı inşaat işlerinde usulsüzlükler yapıldığı iddia ediliyor.
Eski İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer bu soruşturma kapsamında tutuklandı.
ANTALYA MERKEZLİ 'RÜŞVET' SORUŞTURMASI
Antalya Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen "rüşvet" soruşturması kapsamında Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek tutuklandı.
Soruşturmada Böcek ile bazı yakınları hakkında çeşitli iddialar bulunuyor.
Muhittin Böcek tüm suçlamaları reddetti.
MANAVGAT'TAKİ 'RÜŞVET' SORUŞTURMASI
Manavgat Cumhuriyet Başsavcılığınca otel tadilatı, inşaat ruhsatı ve iskan başvurularıyla ilgili rüşvet alındığı iddiası üzerine başlatılan soruşturma.
Manavgat Belediye Başkanı Niyazi Nefi Kara bu soruşturmada tutuklandı.
Bu süreçte, Belediye Başkan Yardımcısı Mehmet Engin Tüter'in bir kişiden baklava kutusunda rüşvet aldığını iddia eden görüntüler yayımlandı.
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, görüntülerle ilgili "Baklavacıyı uyuşturucudan yakaladılar, eğittiler, itirafçı yaptılar" dedi.
Tüter, etkin pişmanlıktan yararlanmak için başvurdu.
'DHKP-C'YE FİNANSMAN' SORUŞTURMASI
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca, 2014-2016 yıllarında Ataşehir, Maltepe, Sarıyer ve Şişli belediyelerinde çalışan bazı kişilerin DHKP-C örgütüne finansman sağlandığı iddiasıyla ilgili soruşturma.
Bazı şüphelilerin hâlâ belediye çalışanı olduğu belirtiliyor.
Eski Sarıyer Belediye Başkanı Şükrü Genç bu soruşturma kapsamında tutuklandı.
Genç ifadesinde, örgüte herhangi bir desteğinin olmadığını, tam tersine belediyedeki çalışmaları nedeniyle örgütün hedefinde olduğunu söyledi.
İddianame hazırlandı. Dava görülmeye devam ediyor.
KAÇ KİŞİ GÖZALTINA ALINDI, KAÇ KİŞİ TUTUKLANDI?
İBB'ye yönelik "yolsuzluk" soruşturmasında kapsamında toplam dokuz kapsamlı operasyon düzenlendi.
Çeşitli ajanslara göre yalnız bu soruşturma kapsamında toplam 320 kişi gözaltına alındı.
Ajans; 105 kişinin tutuklandığını, 215 kişi adli kontrolle serbest bırakıldığını, on kişinin ise firari durumda olduğunu bildirdi.
CHP kaynaklarına göre ise CHP'li belediyelerle ilgili İstanbul merkezli tüm soruşturmalarda bugüne kadar en az 400 kişi gözaltına alındı.
Konuyla ilgili olarak haberlerden toplanan verilere göre Ekim 2024'ten bu yana Türkiye çapındaki tüm soruşturmalarda gözaltına alınan kişi sayısı 500'ü geçti. Bunlardan 200'den fazlası ise tutuklandı.
Tutuklanan kişilerden bir bölümü süreç içinde adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
HANGİ BELEDİYE BAŞKANLARI TUTUKLANDI?
Bu süreçte tutuklanan belediye başkanı sayısı 16'ya ulaştı.
Bu kişilerin tutuklandıkları dönemdeki görevleri ve isimleri şöyle:
TUTUKLANAN DİĞER İSİMLER KİMLER?
Belediye başkanları dışında kritik konumdaki birçok başka isim de tutuklandı.
Tutuklandıkları dönemdeki görevleriyle bu isimlerden bazıları şunlar:
GÖREVDEN ALINAN BAŞKANLARIN YERİNE GEÇEN VEKİLLER KİMLER OLDU?
Soruşturmalar kapsamında görevden alınan 13 belediye başkanı için belediye meclislerinde yapılan seçimlerle başkan vekilleri belirlendi.
Gaziosmanpaşa Belediyesi'nde meclis çoğunluğunun AKP'de olması nedeniyle bu belediyede başkanlık iktidar partisine geçti.
Esenyurt ve Şişli'ye kayyum atandı.
Esenyurt Belediye Başkanlığına Can Aksoy, Şişli Belediye Başkanlığına ise Cevdet Ertürkmen getirildi.
Göreve başlayan başkanvekilleri şunlar oldu:
Etkin pişmanlıktan yararlananlar kimler?
Çıkan haberlere göre onlarca kişi bu süreçte etkin pişmanlıktan yararlandı.
Bu kişilerin sayısıyla ilgili resmi bir açıklama bulunmuyor.
Sadece İBB'ye yönelik "yolsuzluk" soruşturması kapsamında 42 kişi etkin pişmanlıktan yararlandı.
Soruşturmalarda etkin pişmanlıktan yararlanan isimlerinden bazıları şunlar:
Etkin pişmanlıktan yararlanan tutukluların büyük bölümü tahliye edildi.
